rusya ukrayna savaşı

• ukrayna sanırım patlayacak.
  
  ayı, gene yapacak ayılığını, artık gündem bile olmuyor.
  
  yeni trend israil. harbiden (bkz: zelensky) dediği çıktı.
• iki üç giri dışında yine başlık altını yazar olunca yeni gelin gibi denk geldiği her popüler başlığa üç beş kelimelik saçmalıklarını yazan çoluk çocuk doldurmuş...
• bazı kalemşörler çarşaf çarşaf öyle şeyler yazmış ki, neredeyse kenan komutanın ukrayna tank taburunun başında, moskova'ya saldıracağına inanacaktım.
  
  beyler, biz savaş, taktik neyin bilmez köylüler, avamlar, serfler, kolpacılar, 1 aydır yıkanmamış gömlekleriyle beyaz yakalılar, peonlar.
  
  savaş uzun sürecek, ama ukrayna'nın kazanması diye bir seçenek artık yok, kalmadı.
  bu ülke altyapı olarak da insan kaynağı olarak da hani taş devri demeyelim ama, orta çağa döndü.
  
  bundan sonra;
  ya göbeğe oturup pes ettirmeli ya da pirus zaferi de olsa rusya kazanacak.
  
  bu sonuç, kısa ve orta vadede bizim lehimizedir.
  uzun vadede ?
  türk milletinin uzun vadeli plan yaptığını gören biri, bu gezegende henüz olmadı.
  
  bakacaaaz.
• emperyalist güçler, ukrayna'nın f-16'ları kullandığını görürsek nükleer silah taşıyıcısı sayarız diye tehdit etmiş ve nükleer silahlarla tatbikat kararı almış.
  
  scholz da “beyler bu savaşta nükleer atmıyoruz” diye tweet attı: https://x.com/…zler/status/1787525436148224358?s=46
  
  moskova silahsız ülke işgal hakkı için yine saçma sapan tehditler savuruyor.
• savasi kimin kazanacagindan bagimsiz olarak hic bir taraf ölüp bitmis degil. yenilen taraf bile bitmez. ne ortacagi ne kaynagi? ukrayna'nin nüfusu kirk küsür milyon, su ana kadarki kaybi en kötü ihtimalle 50 bin civarinda. bu sayi tabii ki az degil ama ukrayna'yi ortacaga falan götürmez. manyak misiniz oglum siz? ikinci dünya savasinda sovyetler nüfusunun %10'nunu kaybetti. ne oldu, bitti mi? ikinci dünya savasinin kaybedeni almanya'nin bile savas öncesi ekonomisini tekrar yakalamasi sadece 8 sene sürdü.
  
  ukrayna bir almanya degilse de bu savas da ikinci dünya savasi degil. sizin kafaniz mi karisik? ukrayna'yi suriye falan mi zannediyorsunuz? ki suriye'nin de toparlanamamasinin nedeni ic savas olmasi ve merkezi hükumet otoritesinin kaybolması. ukrayna yense de yenilse de bir kac seneye toparlar. bir ic savas yasamadigi sürece aynisi rusya icin de gecerli. siz o güzel caninizi böyle seylerle sikmayin.
• rusya tarafında 7 mayıs sabahı ukrayna'nın felaket bir dron/füze saldırısı yapacağı şeklinde bir algı yürüyor. neden 7 mayıs? bugün üst düzey efsanevi prezident sayın vladimir vladimiroviç putin bey yeni dönemine başlayacak çünkü. el oğlunun inauguration dediği olay... putin'e mazbata verecekler, "hadi yine iyisin köftehor, seçimleri kazandın, artık şu kadar süre ülkeyi sen yöneteceksin" merasimi olacak. cephede sonuç alamayan ukrayna için bu günü "rezil etmek" pr savaşında kötü bir kazanım olmayabilir ama diğer taraftan rusların da biraz desteksiz salladığını düşünüyorum açıkçası. bunu ukrayna yapardı... "çok büyük saldırı geliyor" der, sonra hiçbir şey olmayınca "püskürttük!" diye coşarlardı. bu sefer aynısını rusya yapıyor sanki. ben bu savaşta hiç bu kadar göz göre göre, bağıra bağıra gelen saldırı görmedim. yine de notumuzu düşmüş olalım: sabah saatlerinde özellikle rusya'nın sınır bölgelerinde (belgorod, voronej, kursk vs.) yoğun dron/füze saldırıları bekleniyor gibi. en azından "genel kanı" bu yönde.
  
  tekrar altını çizeyim, zelenski'nin görev süresi 20 mayıs'ta sona eriyor. o noktadan sonra zelebobka'nın uluslararası arenada hiçbir meşruiyeti yok. adam seçimleri yaptırmadı çünkü. ha demokratik avrupa bunu umursayacak mı? tabii ki hayır. "yau savaşta seçim mi olur, zelenski seçilmiş liderdir, canımızdır" deyip aynen devam edecekler ama şartlar ne olursa olsun ze'nin üstündeki baskı her türlü artacak. hem rusya hem batı tarafından.
  
  israil'in rafah operasyonunun da başlamasıyla enteresan bir dönemece girmiş bulunuyoruz, mayıs ayı ne yazık ki oldukça sıcak geçecek.
• rusya'nın gps spoofing ile abd'nin gps güdümlü silahlarının başarı oranını %70'ten %6'lara düşürdüğü savaş. bu giride gps ifadesini gnss gibi, yani glonass'ı da kapsayacak şekilde kullanacağım, sadece karışıklık olabilecek yerlerde glonass'tan bahsedeceğim.
  
  wikipedia'yı referans alırsak, gps güdümlü m982 excalibur mermisinin hata yarıçapı^** 4 metre, maliyeti ise 68000 dolar. güdümsüz bir m777 mermisinin hata yarıçapı 25 metre, maliyeti ise 800 dolar. bu değerleri doğru kabul edersek atılan her 100 excalibur'dan 72.4'ünün 7.92x3.68 üst cephe alanına sahip t90'a direkt isabet etmesi lazım^**.
  
  aslında buradaki 4 metre gps'in ideal koşullardaki hata payı. merminin gitmesi gereken yeri ve nerede olduğunu 4 metre hassasiyetle bilmesi, oraya her zaman gidebileceği anlamına gelmiyor. o yüzden de askeri ekipmanların spesifikasyonlarının "ideal koşullarda" düşünülmesi gerekir. savaş koşullarındaki performans çok daha kötü olabilir. yani namlunun açısının ayarlanmasındaki insan kaynaklı hatalar, ekipmanın hassaslığıyla ilgili hatalar, namlunun aşınmış/yeni olması, rüzgar gibi bir sürü hata payı var. muhtemelen bu mermilerin üreticisi olan bae bunun bilincinde olarak bu mermilerin hata yarıçapını 10 metre, hatta uzak hedefler için 20 metre olarak belirtmiş.
  
  gps spoofing olmasa bile, eğer fiyat ve üretim kapasitesi sabitse^*, yani tek excalibur mermisi üretmek 85 sıradan mermiden vazgeçmek demekse bu mermilere yatırım yapmaya değmeyebilir.
  
  %70, %6 oranlarını ve 4 metre hata yarıçapını kullanırsak gps spoofing'den dolayı hata yarıçapı çok kaba bir hesapla 18 metreye çıkıyor. yani her birine 68000 dolar verdiğiniz merminin performansı ancak 800 dolarlık iki merminin performansına denk oluyor.
  
  mühendislik açısından utandırıcı mı? bence değil. gps spoofing gps kadar eski bir konsept ve rusya bu konuda ne yapabilirse abd de aynılarını yapabilir.
  
  planlama açısından utandırıcı mı? kısmen. abd'nin bu konuda kendisiyle benzer kapabilitelere sahip olduğunu ya da gerektiğinde sahip olabileceğini varsayan rusya gps güdümlü silahlara abd kadar güvenmiyor. belki de bu yüzden rusya'nın "smart" mermisi olan krasnopol lazer güdümlü. ama işte, mühendislikte her tercih bir vazgeçiştir. mesela krasnopol mermileri lazer frekanslardaki dalgaların iyi yayılamadığı bulutlu havalarda çok nazlı oluyor.
  
  esasen abd'nin de lazer güdümlü m712 copperhead adında bir mermisi var. ama nedense copperhead projesi sonlandırılmış. tabii iki çocuğundan birisinin adı excalibur diğerininki copperhead olan bir çiftin hangi çocuklarını daha çok sevdikleri bellidir herhalde! abd lazer güdüm işine geri dönerse açık havalarda ya da gps spoofing varken copperhead, hava kapalı oluncaysa excalibur kullanılabilir.
  
  açıkçası abd'yi lazer güdümlü top mermisi projesini rafa kaldırdıkları için suçlayamam. 1982'de böyle drone falan yoktu, o yüzden de lazer güdümlü mermi yerine gps güdümlü mermilere kaynak ayrılması o anda mantıklı gelmiş olabilir.
  
  rusya'nınsa henüz gnss güdümlü bir mermisi yok. 2016 yılında bir proje başlamış, sonuçlandığına dair bir bilgi yok. esasen rusya'nın glonass güdümlü füzeleri var, o yüzden de teknolojiye sahipler. rusya'nın glonass güdümlü top mermisinin olmaması glonass uydu sayısının daha az olması ve glonass'ın gps'e göre daha hatalı sonuçlar vermesi olabilir. ne de olsa glonass güdümlü mermi hem glonass'taki hatadan hem de gps güdümlü mermilerin etkilendiği diğer hata faktörlerinden etkilenecek. bir spoofing durumunda da excalibur mermisinden daha iyi perforrmans gösteremeyecek.
  
  ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  
  gps spoofing nasıl oluyor?
  
  önceden yazdığım bir giriden alıntılar yapayım.
  
  gps karıştırma sizin sanki bir gps uydusuymuş gibi korsan sinyal yaymanızla oluyor. bu sayede düşman bulunduğu yeri olduğundan farklı zannediyor. kamuya açık protokoller kullanan gps sistemlerinde sahte gnss uydusu gibi davranmanıza bir engel yok.
  
  askeri uygulamalar için bir de şifreli^* gps sinyalleri var. sadece protokole sahip olan cihazlar bu sinyallerden konum ve zaman bilgisini çıkarabiliyor. ama bu sistemler de karıştırılabilir. burada iki seçenek var:
  
  isterseniz brute force bir yaklaşımla spoofing yerine jamming yapabilirsiniz. bunun için yapmanız gereken tek şey o frekansta gps uydusunun yaydığından daha güçlü sinyaller göndermeniz. bu uydular genelde yerin 20000 km üstünde oldukları için özellikle savunan taraftaysanız o frekansta uydudan güçlü sinyal göndermek çok kolay olmalı.
  
  biraz daha özenli bir yaklaşımda bulunmak isterseniz dünyanın başka bir yerindeki şifreli gps sinyallerini yayabilirsiniz. sonuç olarak şifreli de olsa paketi görüyorsunuz, sadece anlamıyorsunuz. anlamadan aynı sinyali göndermenizde bir engel yok.
  
  bu kısımla ilgili yer yer sorular geldiği için şöyle bir örnek vereyim, çince bilmemeniz çince konuşan birisinin sesini kaydetmenize engel değil. siz anlamasanız da ses kaydını çince bilen birisine dinleterek kafasını karıştırabilirsiniz.
  
  ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  
  peki spoofing'e karşı bir önlem yok mu? var tabii. fakat sorun şu ki genelde bu yöntemler spoofing'i engellemek için değil, fark etmek için çalışıyorlar. bir yöntem gelen sinyalin gücüne ya da içeriğine bakmak. mesela rusya svatove'de ölçtüğü sinyali avdiivka'da kullanırsa bu sinyali ölçüp yayması arasında bir zaman geçecek. o yüzden de rusya'nın yaydığı korsan sinyalin time stamp'i uydudan gelmesi gereken sinyalinkiyle uyuşmayacak. bir de uydudan gelen sinyallerin gücü bellidir, mermi rotasındaki belli noktalarda bu güç taklit edilebilse bile her noktada edilemez.
  
  ama spoofing'i engellemenin kolay ve güzel bir metodu yok. meraklısı için biraz eski (2003) bir makale paylaşayım. burada yazanlar ağırlıklı olarak gps güdümün fiziksel limitasyonları.
  
  var olan mitigasyon yöntemleriyse genelde gps sinyallerinde ani bir değişiklik olması durumunu dikkate alıyor. eğer sisteminizin gerekli donanımı varsa ivmenizi, hızınızı ve yönünüzü tahmin edebilirsiniz^**. eğer ani bir değişiklikten dolayı elinizdeki hız ve yön bilgisi ile konumunuzdaki değişiklik uyuşmuyorsa spoofing miktarını kestirebilirsiniz.
  
  tabii bu anlattığım spoofing yöntemi rusya gibi bir ülke için aşırı ilkel. mesela ani zıplamaların önüne geçmek için sinyal gücünü yavaşça arttırabilirsiniz. ayrıca beamforming yaparak spoofing amacıyla gönderdiğiniz sinyalin açısını^* da taklit ettiğiniz uydudan gelecekmiş gibi, en azından bir yere kadar, uydurabilirsiniz. o yüzden de rusya'nın spoofing kabiliyetine karşı önlem almanın mümkün olduğunu sanmıyorum. aynı şekilde rusya'nın da abd'nin spoofing kabiliyetine karşı bu şekilde önlem alabilmesine pek ihtimal vermiyorum.
  
  abd yakın zamanda m-code^* denilen ve hakkında kamuya açık çok az bilgi olan bir ek bir protokolü de var. wikipedia'ya göre bazı gps uyduları beamforming yöntemleriyle istenilen bölgelere, normal gps sinyallerine göre 100 kat güçte m-code sinyalleri gönderebiliyor. spoofing'e karşı güzel bir yaklaşım. hem jamming için düşmanın kullanması gereken güç artacak hem de bu sinyal sürekli ve her yerde açık olmadığı için spoofing yapmak için dinlemesi çok kolay olmayacak. ama sinyal gücü uzaklığın karesi ile orantılı olduğu için siz ne kadar beamforming yaparsanız yapın 20000 km ötedeki uydunun 10 km ötedeki jammer'la rekabete girmesi zor. ama cephenin sizin tarafındaki kısmında düşmanın spoofing'inden daha az etkilenebilirsiniz. sonuç olarak kendinizin tam konumunuzu bilmeniz de önemli.
  
  ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  
  gps'in hassasiyetini arttırmak için yer tabanlı wide area augmentation system^* gibi sistemler de var. waas'ta tam yeri mükemmel bir şekilde ölçülmüş referans istasyonları karasal haberleşmeyle^** diğer istasyonlarla iletişime geçer. bunu yerelde local-area augmentation system^* daha da rafine eder.
  
  ama bu sistemler gps bandında sinyal göndermiyor, vhf bandında ek bilgi gönderiyor. excalibur'la ilgili bulabildiğim çeşitli dökümanları inceledim, hiçbirisi vhf ya da başka bir bantta çalışan ek bir antenden bahsetmiyor. gerçi gps'i spoof eden vhf bandındaki haberleşmeyi de jam eder.
  
  peki bu sistemler neden gps bandında, sanki gps uydusuymuş gibi, sinyal göndermiyor?
  
  tahminimce bunun sebebi uydudan gelen gps sinyali yaklaşık 67 ms gecikme ile gelirken yer istasyonundan gelecek sinyalin gecikmesi bunun binde hatta onbinde biri kadar falan olması. en az üç ayrı uydudan gelecek gecikme bilgisine ihtiyacınız var ve yerden gelen sinyal diğerlerinden çok daha az bir gecikmeyle gelirse floating point arithmetic error oluşabilir. sonuç olarak ışığın hızı atmosferde izlediği yolun sıcaklığına^* ve nemine bağlı, yani mesafe sabitken dahi her sinyal aynı gecikme ile gelmiyor.
  
  ek: aslında burada floating point hataları bir yan sonuç. asıl mevzu condition number ile ilgili. yani "ne var, o zaman arbitrary precision arithmetic operation yaparım" diyerek bu sorunu çözemezsiniz.
  
  gerçi zaten yer istasyonundan sinyalin gelme süresi, uydudan gelme süresinin belirsizliğinden küçükse^* uydudan gelen sinyalleri kullanma ihtimaliniz olmaz. mesela superman'le wonder woman abomination ile dövüşürken batman'in pompalı tüfekle orada durmasının kimseye faydası yok değil mi?
  
  konuya dönersem havanın kırıcılık indisi neme ve sıcaklığa göre on binde birden fazla değişebiliyor. gps uydularının yerden 20000 km yukarıda olduğunu düşünürseniz yer istasyonunun 2 km civarında gps uyduları batman'e, yer istasyonu da superman'e dönüşür.
  
  bu konuda benim bilgim bu kadar, daha fazla bilgisi olan yazarlar lütfen yeşillendirsin.
  
  ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  
  gps uydularını tamamen çöpe atıp yerdeki baz istasyonlarını ya da bunun için kurulacak özel istasyonları kullansak? bunların hepsi yerde oldukları için hepsi aynı anda ya superman ya da batman gücünde olacak sonuç olarak?
  
  yani spektrumda ışığın havada uzun mesafeleri kat edebildiği ve halihazırda kullanılmayan bir frekans aralığı varsa yapabilirsiniz. ya da gps'i bölgesel olarak tamamen kapatabilirsiniz. fena da olmaz. ama bunun da sınırları var.
  
  en önemlisi sizin kuracağınız sistem sizin tarafınızda olacak. excalibur ise düşmana doğru gidecek. bu sistemlerin gücü yukarıda da yazdığım gibi uzaklığın karesi ile ters orantıılı olduğu için düşmana yaklaştıkça düşmanın kullandığı jamming/spoofing sinyalinin gücü, sizin kullandığınız sinyalin gücünü aşacak.
  
  eğer kulelerinizin gücünü arttırırsanız düşman da kendi kulelerinin gücünü arttırabilir, ya da bunların yerini tespit edip buralara radyasyon güdümlü füzelerle saldırabilir. hatta radyasyon güdümlü olmasına bile gerek yok, drone çağında bu tarz bir sistemin tam koordinatlarını triangulasyon ile tespit etmek çok kolay olmalı. bu kuleleri çatışma bölgesine yakın yerlere taşımak da aynı sebepten dolayı tehlikeli.
  
  o yüzden de siz ne yaparsanız yapın, elektronik harp kabiliyeti olan bir düşman size karşı kendisini savunabilecektir. başka bir deyişle rusya'ya karşı excalibur mermisi kullanmak taliban'a karşı kullanmakla aynı değil.
  
  ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  
  son olarak da rusya anladığım kadarıyla bütün rusya'da agresif bir şekilde gps spoofing yapıyor. rusya'da yaşayan yazarlar gps'i deneyip yeşillendirirlerse çok sevinirim.
  
  tabii tüm rusya'da spoofing yapmak demek, bu spoofing'in ülke sınırlarının dışına çıkması demek. bu tarz bir gerginlik varken agresif gps spoofing'den dolayı rusya'yı suçlayamam.
  
  bütün bu tartışmalar vaktiyle türkiye'nin sscb'nin radyo yayın gücünü azaltmasını istemesini hatırlattı. bu olay için iyi bir kaynak bulamadım ama zannedersem bizim radyo ile alakalıydı. sscb tabii teknik altyapıda bizden üstün olduğu için sınıra koca koca vericiler koyarak türkiye'de rahatça dinlenecek şekilde türkçe yayın yapabiliyordu. yanılmıyorsam türkiye'nin şikayetlerine "vericiler sscb'de" diyerek cevap vermişlerdi.
  
  kısa dalgadan gps spoofing'e değişen tek şey dalga boyu yani...
  
  bu olayın tam doğrusunu bilenler de yeşillendirirse çok mutlu olurum.
  
  ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  
  burada ağırlıklı olarak excalibur mermisinden bahsetsem de dediklerim gps güdümlü füzeler için de kısmen geçerli. kısmen diyorum zira uzun uçuş süresi olan ve daha karmaşık elektronik ekipmana sahip füzeler tercom ya da dsmac gibi ek imkanlara sahipler. bu yüzden de gps spoofing'e karşı top mermileri kadar duyarlı değiller.
  
  askeri teknolojilerdeki gelişmeler genel anlamda benim arzu edebileceğim bir yöne gidiyor. çooook uzun süredir, muhtemelen istanbul'un fethinden beri, gücün belli merkezlerde gittikçe artan miktarlarda toplandığına şahit oluyorduk. drone'lar, gps spoofing gibi tekniklerse uzun süre sonra ilk kez savunmadaki tarafa çok ciddi avantajlar kazandırıyor.
  
  bu tarz gelişmeler yüzünden, abd 1990'da iki uçak gemisi göndererek yapabileceği güç projeksiyonu bugün yapamıyor. hala yapabiliyor tabii ama 1990'daki gibi değil. abd bugün iran ya da türkiye gibi bölgesel bir gücü boydan boya bombalayabilir ama rusya'nın ukrayna'da verdiği tarzda devasa kayıplar vermeden işgal edemez, 65 km uzunluğundaki konvoylarla^* tahran'a ya da ankara'ya yıldırım harekatı düzenleyemez, bir gece ansızın 52 kuzestan, 53 luristan diyemez. adım adım ilerlemesi, her kilometrede yeni elektronik harp, hava savunma sistemleri kurması ve bu sistemler için de yeterli enerjiyi sağlaması gerekecek. #161636539 girisinde avdiivka özelinde biraz bu konulara değinmiştim.
  
  tabii aynısı rusya için de çin için de geçerli. zaten rusya'nın ukrayna'yı hızlıca işgal edemediğini bizzat burada şahit olduk. ancak savaş bir yıpratma savaşına döndükten sonra rusya'nın burnunun dibindeki ukrayna'da, abd'nin okyanus ötesinden yapabileceğinden çok daha güçlü bir şekilde güç projeksiyonu yapabildiğini gördük.
  
  bunun literatürde gelişen adı demokratisation of warfare. biraz oxymoron gözükse de olay bu...
• gps spoofingden en çok etkilenen ülke finlandiya'nın bir gazetesinde baş sayfada bugün: https://www.is.fi/digitoday/art-2000010406813.html (makale fince ama sağ tık translate yapabilirsiniz)
  
  rusya'nın kaliningrad'daki filosu üzerinden bozulduğu söyleniyor.
  
  finnair uçuşları sürekli iptal oluyor ve tartu'ya giden tum uçuşlar bir ay boyunca iptal: link
  
  diğer nato ülkelerinin de gps spoofingden etkilendiği savaştır.
• rus ordusundan @prizrak bir ukrayna drone'u ile yaralandığını belirmişken şuna da değinilmeli,
  ukrayna ordusunun kayıplarının da yüzde doksanına da drone'lar sebep oluyor.
  
  mrsı (multiple rounds simultaneous impact) denen, aynı namludan aynı anda ateşlenmesine karşın, mühimmatların hedefe tam olarak aynı anda isabet edebilmesini sağlayan kabiliyete sahip obüsler değil, sultanahmet'de arapların uçurduğu birkaç yüz kağıtlık drone'lar siperlerde her iki tarafın askerlerini daha fazla öldürüp kötürüm bırakıyorlar.
  
  buna karşı ortaya en iyi performans koyacak çözüm nedir ?
  
  fim-92 stinger ile ilgili girdimde humvee'nin 8 adet stinger taşıyan bir tarete sahip
  varyantı olan avenger sisteminden shorad rolünü bunun gibi aim-9x ve agm-114 hellfire bulunduran taretlere sahip stryker araçları, veya aim-9x yerine stinger taşıyan yahut hellfire'ların yanında hem stinger hem de 25mm m242 bushmaster'a sahip varyantları ile bu araçların aldığını, an/twq-1 avenger'ın artık abd hizmetinden çıkarılmaya başlandığını yazmıştım.
  
  kısa menzilli hava savunma sistemleri evrimleşip gelişiyorlar, birkaç yüz kağıtlık fpv drone'ları için bir oshkosh jltv'nin üzerinde uzaktan kumandalı silah istasyonu yeterli olabilir ancak zala lancet ve aerovironment switchblade gibi tehditlere karşın geleneksel bir uzaktan kumandalı geleneksel silah istasyonu yerine flır podu, radar ve aim-9x'e sahip bir tarete sahip olmanız sizin için çok daha iyi olacaktır.
  
  ancak bir zala lancet'in birim maliyeti 35,000 usd, switchblade 300'ün maliyeti 52,914 usd iken bir aim-9x block ıı+'nın maliyeti 400,000 dolardır.
  
  ukrayna'da her iki tarafın da personellerine 800 gündür korkunç kayıplar verdiren kamikaze drone'na karşı daha az müsrif ve daha etkili bir savunma sistemi mümkün müdür ?
  
  abd ordusu ortadoğuda drone'lara karşı lazer silahları kullanıyor.
  
  acaba gelecek bunun gibi direkt enerji silahlarında mıdır, yoksa anduril ındustries'ın spesifik olarak güncel drone tehdidine karşı geliştirdiği otonom araçlarında mı ?
  
  baştaki soruya tekrar değinelim;
  
  fpv drone'larına karşı ortaya en iyi performans koyacak çözüm nedir ?
  
  (bkz: miniature hit-to-kill missile)
  
  lockheed martin'in geliştirdiği bu füze 72 santim uzunluğunda, 4 santim genişliğinde ve 2.5 kilogram ağırlığında. saatte 2,470 kilometrenin üzerindeki hıza çıkabiliyor.
  
  menzili 3 kilometre olan füze adından da anlaşılacağı üzere patlayıcı ihtiva etmiyor ve hedefi kinetik enerjisi ile imha ediyor.
  
  görsel
  
  füzenin yarı aktif güdümlü rf arayıcıbaşlığı dışında aktif güdüm ve ıır'a sahip varyasyonları da geliştirilmiş. bir arayıcı başlığı o kadar küçültebilmenin ne kadar manyakça bir teknoloji olduğuna değinmeyeceğim bile.
  
  bu füze drone'ların yanında top mermilerinin bile vuracak kadar muazzam bir isabet oranına sahip.
  
  mhtk'nın bu denli küçük olmasının avantajlarından bir diğer ise 15 adet hellfire füzesi taşıyabilen bir sistemin 100'den fazla mhtk taşıyabiliyor olması.
  
  daha da önemlisi 36 adet mhtk bulunduran bir sistemin bir humvee tarafından taşınabilecek kadar küçük olması.
  
  abd mhtk lançerlerini shorad'a entegre ettiği an multi domain battle'da yeni bir sayfa açacak ve oshkosh jltv şasesinin üzerine hayalet anti gemi füzesi nsm bataryasını yerleştirerek 4 tekerli bir jipi bir savaş gemisi avcısına dönüştürdüğünde yaptığı gibi, (bkz: #132496735)
  
  yine gezegendeki herkesin önüne geçecek.
  
  tanım : görsel olarak teyit edilmiş rus araç kaybının 15,624'e ulaştığı savaş.
• bu savaş yüzünden, rusya uçuşlarında, özellikle karadeniz tarafından gürcistan'a doğru çıkılacaksa ve hazar denizi üzerinden kuzeydeki şehirlere gidilecekse, rostov fir bölgesi itibariyle ciddi anlamda gps saptırması mevcut.
  
  elbette alternatif yöntemlerle bir şekilde rotadan sapılmadan uçuş yapılabiliyor. fakat hiç beklenmeyecek şekilde, bu karmaşık gps yüzünden, cruise irtifasında “terrain terrain, pull up” ikazı alan uçaklar var.
  
  daha vahimi, bu durumu alçalma hattında, hatta bulut içerisinde görsel bir referans yokken yaşama durumları da olabiliyor.
  
  standart şartlarda, ömür boyu bu ikazı duymayan pilotlar varken, aniden sıçratan bir durum, zorlayıcı olabiliyor.